آشنایی با لاک

آشنایی با فیلسوفان مجموعه‌ای از زندگی‌نامه‌های فیلسوفان مشهور است که برای گشودن باب آشنایی با اندیشه‌ها و دیدگاه‌های آنان مدخل مناسب و مغتنمی به‌نظر می‌رسد. در هر کتاب گذشته از ارائهٔ اطلاعات زندگی‌نامه‌ای، افکار هر فیلسوف در رابطه با تاریخ فلسفه به‌طـور کلی و نیز در رابطه با جریان‌ها و تحولات فکری و اجتماعی و فرهنگی عصـر او بازگو می‌شود و بدون ورود به جزئیات نظریات و عقاید او، مهم‌ترین نکته‌های آن‌ها بـا بیانی ساده و روشن و در عین حال موثق و سنجیده بیان می‌شود. اساس کار در این کتاب‌ها سادگی و اختصار بوده اسـت تـا جوانـان و نیز همهٔ خوانندگان علاقه‌مندی که از پیش مطالعات فلسفی زیادی نداشته‌اند بتوانند به آسانـی از آن‌ها بـهره بگیرند و چه‌بسا همین صفحات اندک انگیزه‌ٔ پی‌جویی بیشتر و دنبال‌کردن مطالعه و پژوهش در این زمینه شود.

فلسفه حرکتی رو به پس دارد. با جهانی نامتناهی از اندیشه‌های پیچیده، زیبا و اغلب متنازع آغاز می‌شود. فلسفه به جایی برمی‌گردد که جهان را آن گونه که ما بالفعل می‌بینیمش وصف کند. با جان لاک فلسفه به دوران زمین هموار خویش وارد شد.

اندیشه‌های بزرگ اغلب بدیهی هستند و ایده‌های جان لاک بیش از همه چنین بودند. بیشتر اندیشه‌های او امروز جزو شعور معمولی شمرده می‌شوند. فلسفهٔ او، با باور به اینکه معرفت ما از جهان بر پایهٔ تجربه است، بنیان‌های تجربه‌گرایی را گذارد. نیز اندیشهٔ دمکراسی لیبرال را پیش کشید.

 اندیشه و ایده‌های لاک در زمان خود انقلابی بودند و مسیر فلسفه را دگرگون کردند. لاک تنها فیلسوف برجسته‌ای بود که وزیر شد. او مردی با جنبه‌های بسیار بود، اما روی‌هم‌رفته خود سازگار و اهل عمل باقی ماند. فلسفهٔ او فلسفه‌ای است که در عمل جواب می‌دهد؛ خواه برای فرد و خواه برای جامعه در کل.

خواندن کتاب آشنایی با لاک را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به کسانی که می‌خواهند با لاک آشنا شوند پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب آشنایی با لاک

«لاک کوشید چنان زندگی کند که تقریبا به اندازهٔ فلسفه‌اش کسل‌کننده باشد. خوشبختانه برای ما، هرچند نه برای او، او در زمانه‌ای پرهیجان زیست ــ و نتوانست از درگیر شدن پرهیز کند. جان لاک در ۲۹ اگوست ۱۶۳۲ در کلبه‌ای کوچک و نسبتا کثیف با سقف پوشالی کنار کلیسای دهکدهٔ سامرست در رینگتون زاده شد. پدرش یک حقوقدان کم ادعای روستایی و مادرش دختر یک اجاره‌دار ملک بود که به زیبایی بسیار شهره بود. اندکی پس از تولد جان پدر و مادرش به یک ملک خانوادگی نزدیک شهر کوچک تجاری پنسفورد در جنوب بریستول کوچیدند. اینجا لاک در یک خانهٔ روستایی تیودور به نام بلوتون بزرگ شد. این ساختمان دیرزمانی پیش از میان رفته است، اما گفته می‌شود خانه‌ای که اکنون آن محل را اشغال کرده بر پایه‌های همان ساختمان بنا شده است. خانه بر تپه‌ای بالای شهر نسبتا معمولی پنسفورد جای دارد، اما اینجا در روزهای تابستانی از چشم‌اندازی نفس‌گیر بر تپه‌های مندیپ در راستای میدسامر نورتون و صومعهٔ داونساید برخوردارید.

این آسودگی روستایی را درگرفتن جنگ داخلی در ۱۶۴۲ که جان ده ساله بود درهم پاشید. جنگ نقطهٔ اوج یک مشاجرهٔ طولانی بین شاه چارلز اول و مجلس بود. چارلز به حقوق الاهی پادشاهان باور داشت، که طبق آن سلطان اقتدار خویش را مستقیم از خدا می‌گیرد و از این رو پاسخگوی نهادهایی که میرایان اداره می‌کنند، از قبیل مجلس، نیست. اعضای مجلس، که مسئول رای دادن به بودجهٔ پادشاه بودند، جور دیگری فکر می‌کردند. درواقع، جنگ داخلی در اساس یک جنگ رودررو بین طبقهٔ در حال ظهور بازرگان در سمت قرمز، با شاه و اشرافیت زمیندار او در سمت آبی بود. جنگ کشور را دو پاره کرد و نخستین انقلاب موفق در تاریخ اروپا را به بار آورد.

خانوادهٔ لاک از مجلسیها پشتیبانی می‌کردند. نمایندهٔ آن محل در مجلس، الکساندر پاپهام، سرهنگ واحد رزمی محلی مجلس شد و پدر لاک را به فرماندهی منصوب کرد. پدر لاک خانه را برای پیوستن به مبارزه ترک کرد. واحد رزمی سرهنگ پاپهام پس از روبرو شدن با چند ستون سلطنت‌طلب غافل از همه چیز، به سرعت وادار به فرار شدند و به سپاه مجلس در دویزس پیوستند. اما این بار سلطنت‌طلبان آماده بودند و در نبردی که پیش آمد پدر لاک و پاپهام همین قدر بخت آن را داشتند که جان سالم به در برند. پس از آن «تصمیم گرفتند زندگی نظامی را کنار بگذارند» و به خانه برگشتند.

در این هنگام کشور در تلاطم بود، و خانوادهٔ لاک خود را بی‌بهره از امکانات معاش یافتند. سرهنگ پاپهام بیشترین تلاش خود را برای فرمانده سابق خود کرد اما فقط توانست شغلی به عنوان کارمند فاضلابهای روستا برای او پیدا کند (این می‌تواند بازتابی از احترامی باشد که در محل برای هر دوی این جنگجویان سابق قایل بودند).

تأسیس شد که الیور کرامول به زودی به عنوان رئیس آن سر بر آورد. در همین حال سرهنگ پاپهام توانست لطف دیگری در حق دوست خود فرمانده لاک بکند. او در مقام عضو مجلس اجازه یافت شاگردانی را برای ورود به مدرسهٔ وست مینیستر در لندن که در آن زمان بهترین مدرسهٔ کشور بود، نامنویسی کند. این لطف که او آن را به فرزند یک وکیل گمنام بی‌چیز در روستاهای غرب کشور اعطا کرد، زندگی جان لاک را دگرگون کرد. بدون چنین آموزشی در این تردید هست که لاک فرصت تحقق بخشیدن به استعدادهای استثنایی خود را می‌داشت.»